Bestaanszekerheid en Emigratie

Het is een nieuwe hip onderwerp lijkt het wel “het recht op bestaanszekerheid” en vooral politiek Den Haag heeft het vaak in de mond in debatten en als ze met de pers praten. Maar jij en ik? Wij hebben er weinig mee anders dan dat we gewoon de rekeningen moeten kunnen betalen die maandelijks op de mat vallen en daarna nog boodschappen moeten kunnen doen.

Bestaanszekerheid is niet een nieuw woord, het wordt zelfs in de grondwet genoemd. Op de website “De Nederlandse Grondwet” kun je lezen dat in artikel 20 gepraat wordt over het recht op bestaanszekerheid. In het kort komt het hier op neer

1. De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.
2. De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.
3. Nederlanders hier te lande, die niet in het bestaan kunnen voorzien, hebben een bij de wet te regelen recht op bijstand van overheidswege.

Bestaansrecht uitgelegd

De overheid moet conform de grondwet een beleid voeren, dat is gericht op de bestaanszekerheid van de bevolking en op spreiding van welvaart. De wetgever (de overheid dus) moet regels maken voor de sociale zekerheid: wie kan onder welke omstandigheden welke uitkering krijgen?
En Nederlanders die in Nederland wonen die niet in hun bestaan kunnen voorzien, hebben via door de overheid gemaakte wetten, recht op bijstand.

De Nederlandse overheid is dus wettelijk verplicht ervoor te zorgen dat iedere Nederlander (iemand met de Nederlandse Nationaliteit) die in Nederland is, genoeg geld heeft om van te leven.
Nederlanders die in Nederland wonen en te weinig inkomen hebben, kunnen een bijstandsuitkering krijgen. In aanvullende wetten staat wie een bijstandsuitkering kan krijgen en waaraan mensen zich moeten houden om deze uitkering te ontvangen. In de wet kan ook staan wie hierover beslist. Want die beslissing van het recht op uitkering kan uitbesteed worden.

Zoals met alle wetten zit het venijn hem in de details. Want de bestaanszekerheid waarover hier in de Grondwet wordt gesproken is dus alleen van toepassing op mensen met een Nederlandse Nationaliteit die in Nederland wonen. En voor alle Nederlanders buiten Nederland geldt deze wet dus niet. En daarmee komen gelijk een hele reeks andere wetten in actie zoals de Wet Beperking Export Uitkeringen en wetten over rechten op gezondheidszorg en wetten waarin uitzonderingen geregeld zijn op de Grondwet.

Bestaanszekerheid gaat in Nederland dus uitsluitend over geld en niet over wonen, het recht op water of elektra of kansen op de arbeidsmarkt. Bestaanszekerheid is geld en/of economische welvaart (en dat is ook geld) en meer niet.

Bestaanszekerheid en Emigratie

Bestaanszekerheid is een woord wat momenteel op veel manieren door bestuursleden gebruikt wordt. Menig politicus gebruikt het woord in de populaire zin van de betekenis, je hebt recht op een goed bestaan. Want dat bekt lekker, dan lijkt het alsof de overheid of die politieke partij/minister het beste met je voor heeft en er voor gaat zorgen dat jij al je rekeningen kunt betalen en genoeg geld hebt om boodschappen te doen en je kinderen een leuke jeugd te geven. Een deel daarvan is bijvoorbeeld weer opgenomen in de Participatiewet.

En ze gebruiken het woord dus zonder enige kennis van de grondwet blijkbaar omdat ze praten over Nederlanders en hun recht op een goed leven. Maar dat is niet wat bestaansrecht is volgens onze grondwet.

Want dat impliceert dat ook jij, als Nederlander in het buitenland of gepensioneerde Nederlander in het buitenland recht hebt op bestaanszekerheid conform de grondwet.

Helaas. Op het moment dat je emigreert val je buiten dat recht. Zeker als je ook nog eens besluit buiten Europa te gaan wonen of buiten de Schengen Zone. In Nederland is het recht op geld/uitkeringen van de overheid niet gekoppeld aan personen en opgebouwde rechten uit je arbeidsverleden, maar aan locatie.

En volgens de letter van de wet is bestaanszekerheid niets meer of minder dan dat je een aanvraag kunt indienen voor bijstand, een verzoek tot een uitkering of toeslag mits je in Nederland woont. En dat de beslissing hierover uitbesteed is aan bijvoorbeeld de criteria van de Belastingdienst, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank, of je gemeente.

En daarom is er in Nederland zoveel chaos en verwarring op het gebied van uitkeringen en toeslagen, want het kan per gemeente verschillen en voor elke regeling is wel weer een uitzonderingsregeling.

Ben jij geëmigreerd dan val je in het geval van bestaanszekerheid niet meer onder de grondwet. En is het voor jou van veel meer belang wat Nederland afspreekt met het land waar je naar toe emigreert en wat er allemaal over jouw nieuwe thuisland is opgenomen in de Wet Beperking Export Uitkeringen. Want die wet bepaald zou bestaanszekerheid als het gaat om het exporteren van je in Nederland opgebouwde rechten voor sociale zekerheid. En dat alles is uitbesteed door de overheid aan de SVB (de Sociale VerzekeringsBank)

Bestaanszekerheid na Emigratie omvat meer dan je rechten vanuit Nederland

Je moet natuurlijk in eerste instantie financieel zelf je broek kunnen ophouden. Soms is dat niet mogelijk en moet je wel leven van een uitkering, omdat je chronisch ziek bent bijvoorbeeld en arbeidsongeschikt bent verklaard. Maar in principe werkt iedereen voor zijn inkomen en hier en daar springt de overheid dan een beetje bij.

Als je gaat emigreren is dat niet anders. Je vertrekt uit Nederland, heft je leven in Nederland op en gaat ergens ander leven van of die Nederlandse uitkering die je wel mee mag nemen of je eigen inkomen in het buitenland. (lees ook: Emigreren met een uitkering)

Als je gaat emigreren veranderen naar mijn mening dan ook de parameters voor bestaansrecht, je leunt nog minder op een overheid of een wettelijke regeling, want vaak heb je in het nieuwe land geen rechten omdat je een andere nationaliteit hebt, en je bent veel meer op jezelf aangewezen. Dus het vangnet van bestaanszekerheid valt daarmee weg.

Maar ook in andere opzichten wordt je leven afhankelijker van de grillen en grollen van de economie en gelden er andere regels. Zo kan het zijn, als je inkomen in Euro’s is dat je inkomen fluctueert vanwege de wisselkoers en de bankkosten. (lees ook: Je Emigratiebudget en de Wisselkoers)

Daarnaast laat je ook andere zekerheden los die in Nederland vanzelfsprekend bij je maandlasten horen maar in het buitenland niet. Zoals je verzekeringen. In veel landen kent men geen vastgoedverzekering, aansprakelijkheidsverzekering of inboedelverzekering. Die premie hoef je dus niet meer te betalen, maar dat betekent ook dat als je huis omvalt, of iemand anders je aansprakelijk stelt voor iets wat jij hebt gedaan, je dit uit eigen vermogen moet herstellen/betalen.

Bestaanszekerheid krijgt een andere dimensie als je emigreert, want waar in Nederland bestaansrecht gekoppeld is aan participatie, volwaardig deel kunnen nemen aan alle aspecten van de maatschappij, is in het buitenland bestaansrecht veel meer gekoppeld aan zelfredzaamheid. (lees ook: Wat is een Emigratieprofiel?)

Maar in een positieve noot als einde van dit artikel: bestaansrecht is ook: plezier hebben in je leven en toekomst perspectief, genieten, makkelijk een mooi huis vinden en je eigen toekomst plannen. Want anders dan onze regering wil ik bestaansrecht niet koppelen aan alleen maar geld, maar vooral aan het recht om als individu te bestaan. En dat kan prima na je emigratie. Zeker als je buiten de EU verhuisd. Vrijheid, ruimte, mogelijkheden en kansen te over. En goedkoper leven!

Ook dat is bestaansrecht: het recht op een goed leven op aarde, en dat regel je zelf.